MR Linak” - onkoloji müalicədə MRT və şüa müalicəsinin bir arada olduğu ən son model cihazdır. Dünyada bu cihazdan cəmi 19 ədəddir və dünyanın ən məşhur xəstəxanalarda yer alıb. Bütün Orta Asiya və Türkiyədə isə tək bir “MR Linak” cihazı var, o da Ankara Başkənd Universiteti Xəstəxanasındadır.

MRT altında şişlərə dəqiq hücum

Axar.az Medicina.az-a istinadla Ankara Başkənd Universiteti Xəstəxanasının radioloq onkoloq uzmanı Gülər Yavaşın cihaz barədə açıqlamasını təqdim edir:

“MR Linak”ın xərçəng müalicəsində biz həkimlərə verdiyi ən əsas üstünlük odur ki, artıq şişi dəqiq görə və müalicə əsnasında izləyə, müdaxilə edə bilirik. Cihaz şişi dəqiqliklə məhv edir, yanaşı orqanlar, toxumaların hüceyrələrinə toxunmur, müayinə, müalicə müddətini azaldır, ən ağır xəstələrə xilas şansı verir.

MR bildiyimiz Maqnit Rezonans Tomoqrafiya (MRT) cihazıdır ki, yumşaq toxumaları, orqanları və orda olan şişi, metastazı, ətrafdakı orqanlarla sərhədlərini dəqiq göstərir, şişi dəqiq işarələməyə imkan verir.

Bu cihazda MRT ilə “Limar” radioterapiya müalicə cihazı kombinə şəkildə birləşib.

Bəzi şişlərin və onların qonşu orqan, toxumalara nüfuzunun kompüter tomoqrafiyasında dəqiq görülməsi çətin olur. Eləcə də kompüter tomoqrafiyada radiasion X şüalardan yüksək dozada istifadə olunması orqanizmə əlavə zərər olduğu üçün xəstənin hər an KT-dən keçməsi mümkün olmur. Müalicə üçün şüa terapiyasından öncə və sonra xəstəni bir dəfə KT-dən keçirirdik. Müalicə əsnasında şişi izləyə bilmirdik.

KT zamanı bağırsaqlarda hərəkət, ya xəstənin hərəkəti, udqunması, nəfəsalması səbəbindən şişlər yer dəyişə bilir.

Daha sonra şiş yenidən öz yerini alır, amma biz bunu daha görə bilmirik. Müalicə ancaq KT çəkimi zamanı alınmış görüntülərə əsasən planlanırdı. Müalicə zamanı şişi görmürdük.

Ağıllı radioterapiyada isə xəstəni hər dəfə MR edərək, şişin anatomiyasını həmin gün üçün dəyərləndirib, dəyişiklikləri dəqiq görüb, şüa dozasını və yerini də həmin görüntüyə uyğun planlayırıq, müalicə gedişatını dəyişə bilirik.

MR-görüntüləmədə maqnetik rezonans istifadə olunduğuna görə xəstəyə zərər vermir və bu da birbaşa prosedur zamanı pasiyentin cihazdan hər dəfə keçməsinə imkanı verir.

Bildiyimiz kimi, xəstəlik yox, xəstə var. Hər xəstədə şişlər və onların dəyişməsi müxtəlif ola bilər. Məhz “MR Limak” sayəsində fərdi, hər xəstənin özünə uyğun müalicə forması seçə bilirik. Artıq xəstənin o andakı durumuna, anatomik quruluşuna özəl müalicə aparılır.

Bu cihazda şişi dəqiqliklə şüalandıra bildiyimiz, kənar sağlam hüceyrələri zədələmək riski sıfıra endiyi üçün yüksək doza şüa seçə bilirik.

Bəzi şiş növləri var ki, onlara elə ilk başdan yüksək dozada şüa müalicəsi edə bilsək, şişdən və xəstəlikdən xilas olma şansları bir o qədər yüksəlir.

Radioterapiyada bunun qarşısını alan problem ətraf toxumalara da toksik təsir etməkdir. Ona görə müalicə zamanı nə qədər az çevrədə sağlam toxumaya şüa toxunarsa, xəstə üçün bir o qədər yaxşıdır.

Bunu da MR Linakla etmək mümkündür".

“MR Linak” hansı xərçəng növlərində uğurla istifadə oluna bilər?

“Cinsindən, yaşından asılı olmayaraq, başdan ayağa bütün şişlərdə tətbiq oluna bilər. Pediatrik (uşaq) xəstələrdə də müəyyən formalarında istifadə edirik.

Ən uğurlu olduğumuz şişlər: prostat, ginekoloji, beyin, süd vəzi, limfa, ağciyər, mədəaltı vəz, qalxanvari vəz, yoğun bağırsaq, qaraciyər şişləri, metastazları, sümük metastazları”.

Müalicə müddətini qısaldır:

“Bu cihazın bir üstünlüyü xəstənin radioterapiya şüa müalicəsinə daha az məruz qalması və daha tez müddətdə terapiyanı almasıdır. Daha yüksək dozada şüa verdiyimizdən xəstələri daha az yoraraq, daha az vaxtını alaraq müalicə almalarını təmin edirik.

MR cihazı diaqnostik cihaz deyil, müalicə cihazıdır. Bu cihazdan sadəcə şiş axtarıb, diaqnoz qoymaq üçün istifadə edilmir. Bu cihazdan artıq xərçəng diaqnozu almış və bəlli şişi olan xəstələr keçə bilər.

Cihaz üçün şişin ölçüsünün önəmi yoxdur, istənilən şişi görür və müalicə edir.

2020-ci ildə bu cihaz xəstəxanamıza alındı, artıq bu cihazda çoxlu uğurlarımız var.

Bir çox xəstələrdə tam uğurlu nəticələr əldə etmişik. Əməliyyata alınmayan xəstələrdə şişi kiçildərək əməliyyat şansı yaratdıq. Çox xəstələr ağrılardan xilas oldu. Bu cihaz xəstələr üçün çox komfortlu və can rahatlığıdır.

Artıq Azərbaycandan bir çox ağır şişlər və metastazları olan xəstələr - hansı ki, burda əməliyyat və şüa terapiyası üçün belə imtina alıblar - bu cihazda müalicədən keçiblər.

Belə ki, qalxanvari vəzdə böyük şişi olan kişi xəstəyə Bakıda əməliyyat və şüa oluna bilməyəcəyi deyilib, çünki şiş əlverişsiz yerdə və ölçüdə idi. O xəstə “MR Limak” cihazında radioterapiya alaraq, xəstəliyə qalib gəlməyi bacardı".