Bioloqlar siçanların beynində REM yuxusu zamanı işə düşən və yırtıcıların qoxularını tanımaqdan məsul olan unikal sinir hüceyrələri tapıblar.
Sehiyye.info Yeniavaz.com-a istinadla xəbər verir ki, bu, heyvanların ölümdən, digər heyvanlar tərəfindən törədiləcək mümkün təhlükədən yuxuda ikən belə vaxtında qaçmasına kömək edir. Tədqiqatın nəticələri “Neuron” elmi jurnalında dərc olunub. Araşdırmada bildirilir ki, yırtıcının qoxusu siçanları yalnız REM yuxusu (yüngül yuxu) vəziyyətində oyanmağa məcbur edir, onlar qeyri-REM yuxu mərhələsinə daxil olduqda bu hal baş verməyib. Yəni REM yuxusu heyvanın tez oyanmasına imkan verən bəzi unikal xüsusiyyətlərə malikdir. Təhlükənin ilk əlamətləri görünəndə heyvan tez oyana bilir.
Məlumat üçün deyək ki, yuxunun iki növü olduğu bilirilir – dərin və yüngül. Onlar daim bir-birini əvəz edir. Qeyri-REM yuxu zamanı orqanizm maksimum istirahət vəziyyətində olur. Bu mərhələdə bədən gücünü bərpa edir və beyin bir növ xatirələrin kataloqlaşdırılmasını və sıralanmasını həyata keçirir. REM mərhələsində insan ən parlaq yuxuları görəndə bədəni uyuşur, gözləri xaotik şəkildə sürətlə hərəkət etməyə başlayır, əzələləri “iş rejiminə” keçir.
Araşdırmaçılar iddia edir ki, REM yuxusunda heyvanlar və insanlar ətrafdakı dünya ilə qarşılıqlı əlaqədə olur və ətrafda baş verənləri qavrayır. Neyrofizioloq Frederik Snayder bunun onlara yırtıcılardan qaçmağa kömək etdiyini deyib.
Çin alimləri bu fərziyyəni siçanlar üzərində apardıqları təcrübələrdə sübut ediblər. Təcrübə zamanı tülkü qoxusunun əsas komponenti olan konteyner heyvanların olduğu bölgədə yerləşdirilib. Bundan sonra bioloqlar gəmiricilərin beyinlərinin fəaliyyətində dəyişiklikləri və onların davranışlarında, o cümlədən REM və qeyri-REM yuxu fazalarında dəyişiklikləri müşahidə ediblər.
Bu təcrübələr gözlənilmədən göstərdi ki, gəmiricilər REM fazasına daxil olduqdan sonra çox tez-tez oyandıqları halda, qeyri-REM yuxu vəziyyətində yırtıcı qoxusuna heç vaxt reaksiya vermirlər. Müşahidələr göstərdi ki, bu, hipotalamik nüvə adlanan xüsusi neyron qrupunun - qorxu hissi və bədənin stresə reaksiyası ilə əlaqəli olan beynin xüsusi bölgəsinin aktivləşməsi ilə əlaqədardır.
Maraqlıdır ki, bu hüceyrələrin tez-tez aktivləşməsi siçanların REM yuxusunda əhəmiyyətli dərəcədə daha çox vaxt keçirməsinə səbəb olub. Üstəlik, gəmiricilərin beyni yuxu fazaları arasında daha tez-tez keçid etməyə başlayır. Alimlərin fikrincə, bu, siçanların tülkü və digər yırtıcıların daimi təhlükəsi altında həyata uyğunlaşmasına kömək edir.
Alimlər qeyd edirlər ki, oxşar dəyişikliklər tez-tez depressiya, narahatlıq və stresslə əlaqəli digər psixi pozğunluqlardan əziyyət çəkən insanlarda müşahidə olunur. Bu səbəbdən, araşdırmanı aparan Wang Liping və onun həmkarları "gecə gözətçisi" hüceyrələrinin depressiya və digər affektiv pozğunluqların müalicəsi üçün perspektivli metod ola biləcəyini bildiriblər. Hazırda insanlarda həmin psixi pozğunluqların müalicəsi üçün mövcud araşdırmadan istifadə olunması üzərində işlər aparılır.