İnsanın ayaqları bədənin 70% çəkisini öz üzərində daşıyır. Yeriyən zaman vaxtın 80%-i yalnız bir ayaq yerdə olur və həmin yükü öz üzərinə götürür. Ayaqlarda ağrılar insanın yerişini və normal hərəkətini məhdudlaşdırır. Diz oynağında ağrılara tez-tez rast gəlinir. Bu zaman normada adi kimi görünən hərəkətlər, yeriş, pilləkənlə qalxıb düşmə ağrı ilə müşayiət oluna və ya tamamilə məhdudlaşa bilər.
Bəs bu diz ağrıları nədən yaranır ?
Bu barədə tanınmış həkim terapevt Nərminə Abbasovanın fikirlərini öyrənməyə çalışdıq.


Diz oynağında ağrılar müxtəlif səbəblərə görə yaranır. Hansısa zədələnmədən və ya idman travmasından sonra ağrı yumşaq toxumalarda əzilmə və dartılmalara görə əmələ gələ bilər. Diz qapağının vətərlərində tendenit yarana bilər. İdmanla məşğul olan yeniyetmələrdə diz qapağından aşağı ödem və ağrı müşahidə edilə bilər..

Bundan başqa kəskin diz ağrısı zədələnmələr (burulmalar, bağ cırılmaları, menisk zədələnməsi), iltihabi vəziyyətlər (artrit, bursit, tendinit) və ya osteoartrit kimi degenerativ xəstəliklərdən qaynaqlana bilər. Diaqnoz və müalicə üçün ortopedlə məsləhətləşin, o, dərman, fizioterapiya, məşq terapiyası və ya digər üsullar təyin edə bilər. Müayinədən əvvəl ağrı və şişkinliyi azaltmaq üçün zədələnmiş nahiyəyə buz tətbiq edə və elastik sarğı ilə kompressiya tətbiq edə bilərsiniz.
Diz altındakı ağrı, istər kəskin, istərsə də sancılı, istərsə də əksinə, ağrılı və naləli olsun, həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirir və əksər hallarda mütəxəssisə müraciət tələb edir. Tez yeriyə və ya qaça bilməmək, axsamaq və şişkinliyin artması bu simptomun yan təsirlərindən yalnız bir neçəsidir və bunlardan qurtulmaq üçün əsas səbəbi anlamaq vacibdir.


Diz ağrısının ən çox yayılmış səbəblər bunlardır:

Fiziki Zədələr:

Diz sınığı yerdəyişmiş diz qapağı diski ilə müşayiət oluna bilər. Sınıqla xəstə təsirlənmiş nahiyəyə təzyiqlə artan dözülməz ağrı hiss edir; diz əyilə bilməz, çünki oynaq şişir və qanla dolur;
Çıxıq sümüklərin yerdəyişməsidir. Simptomlar sınığa bənzəyir: diz də şişir və ağrıyır.
Bağların və vətərlərin yırtılması və ya burxulması. Dizlər tez-tez ağrıyır və xırıltı verir, zərərçəkən gəzərkən qeyri-adi klik səsləri eşidə, şişkinlik müşahidə edə və oynağın həddindən artıq hərəkətliliyini hiss edə bilər. Ağrı adətən sancı və ya atəş şəklində olur.
Bursit diz nahiyəsində iltihabi prosesdir. Şişkinlik, xüsusən də gecə və həddindən artıq fiziki fəaliyyətlə baş verir.
Menisküs yırtığı qığırdaqın anormal inkişafı və ya travma (zərbə, çıxıq və s.) nəticəsində baş verir. Zərərçəkən şiddətli diz ağrısı, şişkinliyin artması və fəaliyyətin azalması ilə qarşılaşır.



Oynaq xəstəlikləri:

Revmatizm, alternativ narahatlıqla xarakterizə olunan bir xəstəlikdir, yəni əvvəlcə sağ diz, sonra sol diz və əksinə ağrıyır. Ən çox yeniyetmələrdə və streptokok infeksiyaları tarixi olanlarda rast gəlinir;
Reaktiv artrit əsasən 25-35 yaşlı insanlarda baş verən oynaq iltihabıdır. Bu, dizin içəri, ön, arxa, yan və ya alt hissəsində ağrıya səbəb ola bilər, təsirlənmiş nahiyədə şişkinlik və qızartı ilə müşayiət olunur və konyunktivitlə müşayiət oluna bilər;
Reiter sindromu: simptomlar reaktiv artritə tamamilə bənzəyir, lakin əlavə olaraq uretrit və bağırsaq disfunksiyasını da əhatə edir;
Osteoartrit: yaşlıları təsir edən bir xəstəlik. Pis hava şəraitində güclənən ağrılı diz ağrısı, eləcə də gecə və gəzinti zamanı diz ağrısı ilə xarakterizə olunur;
Osgood-Schlatter xəstəliyi: əyilərkən, pilləkənlərlə qalxarkən və ya çömbələrkən diz ağrısı;
Revmatoid artrit: hələ də aydın olmayan bir autoimmun xəstəlik. Şişkinliyin artması ilə özünü göstərir. Xəstə, xüsusən də gecələr dizin ön hissəsində dözülməz ağrı hiss edir;
Podaqra - balanssız qidalanma, sağlam olmayan qidaların həddindən artıq istehlakı və spirtli içkilərdən qaynaqlanır. Xəstə diz qapağında davamlı, ağrılı bir ağrı hiss edir.
Müayinə və müalicə
Diz ağrısı travmatoloq- ortoped və ya fizioterapevt həkim tərəfindən müalicə olunmalıdır. Bununla belə, hər kəs bu nahiyədə zədəyə necə düzgün reaksiya verməyi və ilk tibbi yardım göstərməyi bilməlidir, çünki diz qapağının özünün xilas edilməsi bundan asılı ola bilər.

Təsirə məruz qalan ətrafı və oynağı tamamilə hərəkətsizləşdirmək və soyuq kompres qoymaq lazımdır. Daha sonra təcili yardım çağıraraq ixtisaslı tibbi yardım alın.

Mütəxəssis əvvəlcə müayinə aparacaq və dizin arxasında və ya ön hissəsində ağrını aradan qaldırmaq üçün dərmanlar təyin edəcək, ardınca isə narahatlığın səbəbindən asılı olaraq müalicə aparılacaq.

Artrit növləri iltihabı azaldan və mikrobları öldürən dərmanlarla müalicə olunur. Bu dərmanlar yalnız həkim tərəfindən təyin edilir. Artroz istiləşmə tələb edir, buna görə də mütəxəssislər qığırdaqın qoruyucu xüsusiyyətlərini artırmaq üçün isidici bitki mənşəli kompreslər və məlhəmlər təyin edirlər.

MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzi
TEL: (012) 464 86 93; 464 86 94; 464 86 95