Enerji içkilərinin istehsalı və satışı içki sənayəsinin kiçik, lakin inkişaf edən bir bölməsidir. Enerji mühəndislərinin ərzaq səbətindəki nisbi payında enerji içkilərinin tərkibi, faydası və ya ziyanı barədə saysız-hesabsız fikir və düşüncələr mövcuddur. İstehsalçılar iddia edirlər ki, bir banka enerji içkisi nəinki “ilham verir”, həm də enerji verir. Bu zaman, hər kəsdə çox vacib bir sual yaranır: onlar asılılıq yaradırmı?

Qeyd etmək lazımdır ki, enerji içkilərinin tərkibi sirr deyil. İstehsalçılardan içkinin tərkibini etiketdə qeyd etmələri tələb olunur. Bütün enerji içkilərinin tərkibində mütləq aşağıdakı elementlər vardır: kofein - 100 ml içkidə təxminən 30 mq, bu içkilərin tərkibində olan digər maddələrə şəkər, vitaminlər, taurin və D-qlükuronolakton daxildir.

Bütün komponentlər olduqca adidir və digər qida maddələrinin və içkilərin tərkibində də vardır. Zehni və fiziki fəaliyyəti stimullaşdırmaq xüsusiyyətinə sahib olan yeganə komponent – kofeindir. O, əsasən, asılılığın yaranması ilə bağlı qorxu və miflərlə əlaqəlidir.
Tədqiqatlara nəzər salaq: tədqiqatları Rusiyanın “Narkologiya” jurnalında dərc olunmuş bir sıra alimlər (buraxılış 7/2015; redaksiya daha ətraflı material təqdim etməyə hazırdır), enerji içkilərinin narkologiya ilə heç bir əlaqəsinin olmadığını sübut etmişlər, belə ki, dünyanın heç bir ölkəsində qadağan olunmuş maddələr siyahısında kofeinin adı yoxdur.

Aludəçi insanlar üzərində uzun müddətli müşahidələrə əsaslanan tibbi statistikada da ona yer yoxdur. Narkotik maddə və alkoqol problemlərinin mövcud olduğu onilliklər ərzində, həkimlər bir neçə amili müəyyənləşdirmişlər: sosial mühit, tərbiyə problemləri, patoloji irsiyyət, lakin kofein və ya digər qidalanma amilləri haqqında heç bir şey yoxdur.

Elmi metodlar uzun müddətdir ki, enerji içkilərinin zərərləri və təhlükələri barədə ən müxtəlif və qeyri-adi fərziyyələri təkzib etməyə çalışır. Bu dəlillər çox vaxt məntiqə söykənmir. Lakin ən maraqlısı odur ki, qəhvə belə bir ajiotaj yaratmır.

Məlumdur ki, enerji içkiləri qəhvənin əsas rəqibidir. Bununla yanaşı, bir banka enerji içkisi qəhvə ilə təxminən eyni qiymət kateqoriyasına daxildir, üstəlik onun istifadəsi daha rahatdır. Bəlkə də elə bu səbəbdən də enerji içkiləri ilə bu cür mübarizə mövcuddur.

Kofein çox sayda bitkilərin tərkibində vardır: çay, kakao, kola və s. Çay, qəhvə və ya kola dan asılılıq yaranması mümkündürmü? Energetiklər də daxil olmaqla, bu içkilərin hamısının tərkibində kofein vardır. Lakin onlar heç bir aludəçilik yaratmır. Yalnız kofeinin dozasını güclü şəkildə artırdıqda (gün ərzində 1000 mq), xoşagəlməz fəsadlar ola bilər.

Kofeinli qida maddələrinin qəbulu ilə bu dozanı almaq demək olar ki, mümkün deyil. Bunun üçün bir neçə litr çay, qəhvə və ya enerji içkisi qəbul etmək lazımdır. Bir banka enerji içkisində cəmi 75 mq kofein vardır, bu, 1 fincan qəhvədə olduğu kofeinin miqdarından da azdır, belə ki, qara qəhvədə – 91 mq, çayda – 58 mq, kolada – 47 mq və şokoladda – 26 mq kofein vardır. Yeri gəlmişkən, böyüklər üçün təhlükəsiz kofein dozası 400 mq, hamilə qadınlar üçün isə 200 mq-dır.