sehiyye.info

Gigiyena sənəti: Maks fon Petenkofer və onun ixtiraları

Gigiyena sənəti: Maks fon Petenkofer və onun ixtiraları
Belə hesab edilir ki, yalnız rəssamlar və memarlar şəhərin simasını həqiqətən dəyişir. Bəzən də alimlər onun radikal şəkildə dəyişir. Maks fon Pettenkofera Münxeni və əsrlərin qovşağında Avropanın ən təmiz şəhərlərindən biri edib.
Sehiyye.info xarici mətbuata istinadən xəbə verir ki,bu il gigiyenanı o ayrıca elmi intizamı kimi yaratmış insanın anadan olmasının 200 ili tamam olur.
Bu insan Alman alimi Maks fon Petenkoferdir.Bu alim ahıl yaşlarında tanınıb. Peşəkar nailiyyətlərinə görə ona zadəgan titulu verilib. O, adi kəndli ailəsində anadan olub, həm də yeddi uşaq olublar. Oğlana qayğı üzərinə onun əmisi, saray aptekçisi Frans Petenkofer, öz işinin sirlərini öyrətmiş bacısı oğlunu işə götürüb. Düzdür, bir neçə ildən sonra şagird Maks aptekdən qaçıb və aktyor olmaq istəyirdi. Əmisiqızı onu qaytararaq nəsihətlər verir və daha sonra onlar orada evlənib bir evə köçürlər.
Gigiyena sənəti: Maks fon Petenkofer və onun ixtiraları
Dayının dərs hədər keçməyib. Pettenkofer Münhen Tibb universitetini bitirib və tibb doktoru dərəcəsi almışdır. Lakin o, ümumi deyil, elmi araşdırmalar vasitəsilə xəstələrini müalicə edirdi: Daha çox tibbi kimya onu cəlb edirdi. Pettenkofer Münhen Sikkəxanasında laboratoriyasında çalışmağa başlayıb.
Labaratoriyad onun təcrübələri müxtəlif ixtiralara səbəb olur.İlk olaraq gümüşdən platin almağı bacarır,sonra şüşənin bir neçə növünü kəşf edir.Daha sonra silah üçün istifadə olunan matrial,bir müddət sonra isə tikintidə istifadə edilən sementi kəşf edir.
Maks ömrünün ikinci yarısında gigiyena ilə maraqlanırdı. Məhz bu tədqiqatlar ona dünya şöhrəti gətirmişdir. O, yatalağı, vəba xəstəliyini qrunt sularının torpağın vəziyyəti arasında müəyyən asılılıq olduğunu kəşf edib. Sevimli Münhendəki vəziyyət ona ağır gəlirdi. İndi buna inanmaq çətindir, lakin Bavariya paytaxtında XIX əsrin ortalarında mərkəzləşdirilmiş içməli su yox idi, Kanalizasiya sistemi yox idi.insan həyatının tullantıları üçün şəhər meydanında (qoxu müvafiq idi) toplanırdı və artıq oradan ayrıca haqq ödəməklə fermerlərə apazdırırdırılaraq gübrə kimi də istifadə olunurdu.
1879-ci ildə Münxendə ilk Avropada gigiyena İnstitutu açılıb. Maks Petenkofer onun direktoru olmuşdur. 1882-ci ildə alim "Münasibəti isti geyimə, mənzilə və zəmində" (zu der Luft Beziehungen Kleidung, Wohnung und Boden) olan monumental əsər nəşr dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunub.
Gigiyena sənəti: Maks fon Petenkofer və onun ixtiraları
O, bir səhvə də yol verib. 1880-ci illərin əvvəllərində alman mikrobioloqu Robert Kox vəba vibrionu aşkar edilməsi barədə elan edib. Pettenkoferin açılışı diqqətlə öyrənib, amma onu tanımaqdan imtina edib: O əmin idi ki, epidemiyanın yaranması bir çox digər amillər (məsələn, süxur sularının vəziyyəti) təsir edir və müəyyən şərtlər olmadan, xəstəlik inkişaf edə bilməyəcək.O bu xəstəliyi öz üzərində sınaqdan keçirib.Lakin xəstəlik ona qalib gələ bilməyib.



REKLAM